miany prawne są nieodłącznym elementem rozwoju branży e-commerce. Przepisy ewoluują wraz z postępem technologicznym, aby zapewnić konsumentom odpowiednią ochronę i ujednolicić standardy działania na rynku. Choć mogą stanowić dla przedsiębiorców wyzwanie, są one także bodźcem do ulepszania procesów, zwiększenia transparentności i poprawy doświadczeń klientów. W tym artykule przedstawiamy kluczowe regulacje, które przedsiębiorcy muszą uwzględnić, aby dostosować swoją działalność e-commerce do nowych wymagań prawnych.
Europejski Akt Dostępności (European Accessibility ACT)
Europejski Akt Dostępności to dyrektywa Unii Europejskiej, która została wdrożona do polskiego porządku prawnego na mocy Ustawy z dnia 26 kwietnia 2024 r. o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze. Ma ona na celu zapewnienie jak największej liczbie osób równego dostępu do produktów i usług, niezależnie od poziomu sprawności. W praktyce chodzi o to, aby osoby o szczególnych potrzebach, takie jak niewidomi, niesłyszący, osoby starsze, czy mające problemy z poruszaniem się, miały takie same możliwości korzystania ze wszystkich produktów i usług. Obowiązkiem tym objęci będą producenci, importerzy, dystrybutorzy oraz usługodawcy, z wyjątkiem mikroprzedsiębiorstw, które są zwolnione z niektórych wymogów.
Nowe regulacje odnoszą się do zarówno do dostępności informacji o produktach (takich jak opisy, instrukcje czy procedury instalacji) oraz samych produktów i usług, a w tym między innymi usług handlu elektronicznego. Podstawą tych przepisów są wytyczne WCAG (Web Content Accessibility Guidelines), które definiują zasady tworzenia dostępnych treści internetowych. Dla lepszego zrozumienia, przedstawiamy główne zasady WCAG 2.1:
1. Postrzegalność:
Dotyczy to między innymi: logicznej struktury treści (oznaczanych nagłówków, list itp.), alternatyw tekstowych dla treści nietekstowych (np. zdjęć czy ikon), transkrypcji materiałów audio i wideo, napisów i autodeskrypcji filmów, czytelności i widoczności treści, gdy rozmiar tekstu zostanie zwiększony o 200%,wyróżnień, czy responsywności witryny.
2. Funkcjonalność:
Strona jest funkcjonalna, gdy zapewnia m.in. nawigację za pomocą samej klawiatury, możliwość zatrzymywania animacji, brak migających elementów, czytelne nagłówki i etykiety w formularzach, zrozumiałe tytuły stron, linki, których treść wyraźnie wskazuje na to, dokąd prowadzą.
3. Zrozumiałość:
Ta zasada ma zapewnić łatwość przyswajania treści, dzięki m.in. używaniu prostego języka, unikaniu trudnych słów i wyrażeń, rozwijsniu skrótów i akronimów, czy spójnym wyglądzie i działaniu elementów na wszystkich podstronach (np. buttonów)
4. Solidność/Kompatybilność:
Ten wymiar można osiągnąć dzięki prawidłowemu kodowaniu, zgodnym ze standardem HTML, zapewnienie użytkownikom korzystającym z technologii asystujących informacji o statusie lub stanie lub umożliwiając zgłaszanie przez technologie asystujące pojawiających się komunikatów czy okien modalnych.
Jakie obowiązki nakłada Europejski Akt Dostępności na sklepy internetowe?
Oprócz zgodności z wcześniej wspomnianymi zasadami WCAG 2.1, strony i aplikacje mobilne powinny zapewniać również:
- Polisensoryczność informacji - treści powinny być dostępne w różnych formatach (np. opisy tekstowe i audio), aby były przyjazne dla osób niewidomych lub niedowidzących.
- Responsywność - strony muszą sprawnie działać na różnych urządzeniach, takich jak smartfony, tablety czy komputery.
- Więcej możliwości kontaktu z klientem - sklepy internetowe powinny oferować więcej niż jedną formę kontaktu z obsługą klienta, na przykład kontakt telefoniczny, chat głosowy lub formularz online.
W zakresie dostępności produktów i usług,
- Instrukcje obsługi oraz dokumentacja muszą być dostępne w różnych formatach, np. tekstowych i audio.
- Produkty, jak sprzęt komputerowy czy urządzenia telekomunikacyjne, powinny mieć funkcje ułatwiające ich obsługę osobom z niepełnosprawnościami. Może to być na przykład klawiatura z alfabetem Braille, dzięki której osoba niewidoma będzie mogła bez problemu korzystać z zakupionego komputera.
Do tej pory funkcje zwiększające dostępność, takie jak regulacja kontrastu, zmiana wielkości czcionki czy udostępnienie treści w wersji audio, były traktowane jako dobre praktyki UX i ukłon w stronę użytkowników. Jednak wraz z wejściem w życie nowych przepisów, zapewnienie pełnej dostępności cyfrowej będzie obligatoryjne. Brak dostosowania się do tych wymogów może skutkować karami finansowymi. Mimo, że przepisy będą obowiązywać od 28 czerwca 2025 roku, przygotowania mogą być czasochłonne, zwłaszcza jeśli będą wymagać dostosowania asortymentu sklepu, dodania alternatywnych opisów dla zdjęć i filmów, czy zwiększenia responsywności strony. Warto zatem już teraz przeprowadzić kompleksowy audyt UX swojej platformy, aby mieć pewność, które obszary wymagają usprawnień.
Ustawa o bezpieczeństwie produktów (General Product Safety Regulation (GPSR)
23 maja 2023 ogłoszono treść Rozporządzenia w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów (GPSR), którego celem jest zapewnienia zdrowia i bezpieczeństwa konsumentów. Nowe zasady dotyczą producentów, importerów oraz sprzedawców detalicznych i hurtowych, którzy wprowadzają na rynek europejski produkty konsumpcyjne, szczególnie nieżywnościowe. Rozporządzenie nie dotyczy takich artykułów, jak:
- wyroby medyczne,
- farmaceutyki,
- żywność,
- napoje,
- karma dla zwierząt,
- żywe rośliny i zwierzęta,
- środki ochrony roślin,
- antyki.
Zgodnie z nowymi regulacjami, każdy produkt wprowadzany na rynek UE musi być powiązany z Osobą odpowiedzialną za zapewnienie zgodności produktu z przepisami bezpieczeństwa. Jeżeli jest ona spoza Unii Europejskiej, sprzedawca musi wyznaczyć przedstawiciela w Unii.
Oferta produktów oferowanych online musi zawierać co najmniej następujące informacje:
- imię i nazwisko lub nazwę, zarejestrowaną nazwę handlową lub zarejestrowany znak towarowy producenta oraz adres pocztowy i elektroniczny, pod którym można się z nim skontaktować,
- informacje umożliwiające identyfikację produktu, w tym jego zdjęcie, rodzaj lub inne istotne identyfikatory produktu,
- wszelkie ostrzeżenia lub informacje na temat bezpieczeństwa, które powinny być umieszczone na opakowaniu lub zawarte w dołączonym dokumencie, w czytelnej formie.
Jeśli producent, importer lub dystrybutor stwierdzi, że produkt może być niebezpieczny, ma on obowiązek zastosować odpowiednie środki zaradcze, a w tym wycofać produktu z obrotu lub odzyskać go od konsumentów. W przypadku drugiej opcji, ma on obowiązek zaoferować konsumentowi naprawę odzyskanego produktu, zastąpienie odzyskanego produktu bezpiecznym produktem tego samego typu lub zwrot wartości odzyskanego produktu.
W obliczu tych przepisów, sprzedawcy online powinni zadbać o to, aby informacje dotyczące bezpieczeństwa produktów zaprezentowane na ich platformach, były jasne i czytelne. To nie tylko ułatwi klientom podejmowanie świadomych decyzji zakupowych, ale również pomoże sklepom uniknąć konsekwencji wynikających z niezgodności informacji produktowej z obowiązującymi przepisami. Rosporządzenie wchodzi w życie od 13 grudnia 2024 roku, dlatego jest to ostatni moment, aby dostosować swoją ofertę do nowych regulacji.
Prawo komunikacji elektronicznej
Prawo komunikacji elektronicznej to ustawa, która weszła w życia 10 listopada 2024 roku i reguluje szeroko rozumiane działania związane z komunikacją elektroniczną. Celem PKE jest między innymi uporządkowanie zasad dotyczących przesyłania informacji handlowej, marketingu elektronicznego i zdalnej obsługi klienta oraz zapewnienie większej ochrony prywatności konsumentów. Nowe przepisy obejmują wszystkich odbiorców komunikacji marketingowej, zarówno osoby fizyczne, jak i firmy, co stanowi istotną zmianę dla sklepów prowadzących sprzedaż B2B.
Kluczowe zmiany wynikające z PKE
Ustawa zmienia zasady dotyczące pozyskiwania zgód marketingowych. Do tej pory, wymagane było uzyskiwanie osobnych zgód dla każdej formy kontaktu. Nowe rozwiązanie upraszcza ten proces, umożliwiając korzystanie z jednej zgody na różne kanały komunikacji. Przedsiębiorcy muszą jednak pamiętać o zaostrzeniu kar za naruszenia tych zasad.
Prawo komunikacji elektronicznej wprowadza również bardziej rygorystyczne zasady dotyczące stosowania plików cookies. Ustawa wymaga od przedsiębiorców m.in. uzyskania wyraźnej zgody użytkownika na używanie plików cookies (tzw. zgoda "domyślna" nie będzie już wystarczająca) oraz zapewnienie użytkownikom możliwości wycofania zgody w dowolnym momencie.
Nowe przepisy mocno komplikują także działania z obszaru cold mailingu i cold callingu, czyli pozyskiwanie tzw. zimnych kontaktów. Zgodnie z art. 398, podejmowanie komunikacji marketingowej bez wcześniejszej zgody odbiorcy, jest zabronione, niezależnie od użytego środka komunikacji. Dodatkowo, PKE uniemożliwia wykorzystywanie danych pozyskanych z publicznych rejestrów, stron internetowych czy generatorów adresów e-mail do celów marketingowych, jeśli odbiorca nie wyraził na nie uprzedniej zgody.
Kiedy kontakt bez zgody jest możliwy?
Mimo, że ustawa wprowadza pewne ograniczenia w komunikacji elektronicznej, są pewne wyjątki:
- Kontakt z wcześniejszymi klientami: Komunikacja dotycząca podobnych produktów lub usług jest dozwolona, jeśli wcześniej doszło do zakupu lub realizacji usługi.
- Ogólne adresy e-mail: Adresy typu biuro@ czy info@, które nie są przypisane do konkretnej osoby, nie podlegają przepisom PKE.
- Dane kontaktowe udostępnione publicznie: Można z nich korzystać, ale nie w bezpośrednich celach marketingowych.
- Networking: Kontynuowanie rozmowy (tzw. follow-up) po wszelkiego rodzaju wydarzeniach, pod warunkiem że nawiązuje ona do tematu wcześniejszej interakcji.
- LinkedIn - przyjęcie zaproszenie do grona kontaktów jest równoznaczne ze zgodą na kontakt. Warto jednak pamiętać, że kontakt ten pownien dawać wartość odbiorcy i nawiązywać do jego obszaru działalności.
Wejście w życie tych przepisów oznacza, że firmy muszą zmienić swoje strategie marketingowe i skupić się na metodach pozyskiwania kontaktów, zgodnych z aktualnymi regulacjami, np. poprzez zapis do newslettera, udział w webinarze, czy pobranie ebooka. Aby uniknąć kar związanych z niedostosowaniem się do tych regulacji, konieczne jest sprawdzenie, czy istniejące zgody marketingowe spełniają wymagania nowej ustawy, co może wiązać się z koniecznością aktualizacji regulaminów, polityk prywatności i klauzul informacyjnych.
Cyfrowy Paszport Produktu (Digital Product Passport)
W ramach Europejskiego Zielonego Ładu wprowadzono projekt Cyfrowego Paszportu Produktu (ang. Digital Product Passport, w skrócie DPP). Kluczowym dokumentem prawnym, który stanowi podstawę dla wdrożenia DPP, jest Rozporządzenie UE dotyczące projektowania produktów zrównoważonych (Ecodesign for Sustainable Products Regulation, ESPR).
Czym jest cyfrowy paszport? To dokument elektroniczny, który zawiera informacje o produkcie, takie jak jego skład, źródła pochodzenia, wpływ na środowisko, a także informacje o cyklu życia produktu - w tym recyklingu i utylizacji. Identyfikacja produktu ma być możliwa za pomocą unikalnego identyfikatora, który będzie dostępny drogą elektroniczną za pośrednictwem nośnika danych (np. kodu QR, kodu kreskowego czy też tagowania NFC). Dane będą gromadzone nie tylko dla gotowego produktu, ale także jego komponentów, czy też półproduktów. Celem przyjęcia nowych przepisów ma być ułatwienie konsumentom wyboru produktów ekologicznych oraz wyeliminowanie praktyk tzw. greenwashingu, tj. stosowania przez firmy błędnych deklaracji o zrównoważonym pochodzeniu produktu, a także promowanie gospodarki o obiegu zamkniętym.
Wdrożenie DPP
Implementacja Cyfrowego Paszportu Produktu zaplanowana jest na 2026 r. W pierwszej kolejności obowiązkiem tym będą objęte takie grupy produktów, jak elektronika, baterie czy tekstylia. Najprawdopodobniej, regulacje te dotyczyć będą także sektora budowlanego, a w dalszej kolejności również innych gałęzi przemysłu. Rozporządzenie, na mocy którego wprowadzono ideę cyfrowego paszportu nakłada na producentów politykę projektowania produktów w sposób ekologiczny, zakładający m.in.
- niezawodność produktu,
- trwałość produktu,
- ponowne użycie produktu;
- określenie możliwie niebezpiecznych substancji znajdujących się w produkcie,
- określenie materiałów recyklingowych wykorzystanych w wytworzeniu produktu,
- określenie możliwego odzysku bądź recyklingu wytworzonego produktu,
- wytworzony przez produkt ślad węglowy.
Podmiotami, które będą odpowiedzialne za wystawienie elektronicznego dokumentu będą sami przedsiębiorcy-producenci. Unia Europejska nie idzie jednak na kompromisy - obowiązkiem tym będą objęte zostaną zarówno duże korporacje, jak i mniejsze firmy czy jednoosobowe działalności produkcyjne.
E-commerce w obliczu nowych regulacji
Wiele z omówionych powyżej przepisów będzie wymagało od przedsiębiorców gromadzenia i przetwarzania dużej ilości danych. Wiele z nich stanie zatem przed wyzwaniem cyfryzacji swoich procesów, aby skutecznie zaadaptować się do nowych wymagań. Niezbędne będzie zatem zintegrowanie obecnej architektury IT z zewnętrznymi systemami, takimi jak PIM (Product Information Management System), które służą do efektywnego zarządzania informacjami o produktach. Mogą one znacznie ułatwić gromadzenie, aktualizację i dystrybucję spójnych danych o produktach we wszystkich kanałach sprzedaży oraz dostosowanie platform e-commerce do nowych wymogów prawnych.
Jesli potrzebujesz wsparcia w zakresie rozwoju swojej platformy e-commerce, skontaktuj się z nami.